Najlepsi mogą zarobić równowartość nawet 1,5 miliona złotych za jeden występ. Ale najlepsi zdarzają się rzadko. Nieczęsto też ci, którzy zapisują się do szkół dla torreadorów, z sukcesem kończą szkolenie. Większość wraca do domu bez szczególnych umiejętności i bez szans na pracę, za to z ciężkimi obrażeniami uniemożliwiającymi normalne funkcjonowanie. Mimo to każda szkoła dla torreadorów pęka w szwach. Rodzice zapisują już 6-letnie dzieci, które ciężko trenują, by wreszcie stanąć przed publicznością podczas pokazów i uśmiercić byka.

To, o czym czytamy głównie w wyśmienitych powieściach szpiegowskich, dzieje się naprawdę. I to w XXI wieku – w czasach, w których można by sądzić, że "analogowi" szpiedzy to przeżytek. Tymczasem ci działają w najlepsze, a rządy, które ich zatrudniają, natychmiast przystosowują do pracy również ich dzieci. Cała rzecz wyszła na jaw kilka lat temu, kiedy rozpracowano jedną z rosyjskich siatek szpiegowskich działających na terenie Stanów Zjednoczonych. Dzieci szpiegów posyłane były do amerykańskich szkół, przystosowywane do otoczenia, a równolegle szkolone, by w odpowiednim momencie zająć miejsce i przejąć zadania swoich zdekonspirowanych czy "emerytowanych" rodziców.

Nam wydaje się to niewyobrażalne, tymczasem wśród pierwotnych plemion zamieszkujących Ghanę to normalny zwyczaj. Nawet 10 tysięcy dziewcząt w Ghanie i ościennych państwach może być w niewoli u tzw. kapłanów-fetyszystów. Nieletnie dziewczęta oddawane są na usługi owych kapłanów rzekomo dla przebłagania bogów za krzywdy wyrządzone przez rodzinę… Choćby i bardzo daleką. W wielu wypadkach nikt już nie wie nawet, za co poszczególne dziewczyny pokutują. Zdarza się nawet, że za kozę, którą ukradł znajomy rodziny zaledwie sześć pokoleń wcześniej. Tymczasem "religijna" pedofilia kwitnie w najlepsze. Rząd Ghany nakłaniał do zaprzestania procederu, ale kapłani – rzecz jasna – byli przeciwko. Bo kto przy zdrowych zmysłach narażałby się na gniew bogów?

Przykro to mówić, ale nieletni żołnierze są najgorsi. Szkoleni od małego, zwykle w nieludzkich afrykańskich warunkach wojen domowych i terroryzmu, uczą się bezmyślnego wykonywania rozkazów. Te dzieci, którym ktoś wręczył do ręki karabin, nie mają za grosz moralności. Dlatego dla zwaśnionych stron konfliktu dziecięcy żołnierze są najcenniejsi. Według szacunków różnych organizacji na świecie – głównie w Afryce i na Bliskim Wschodzie – jest dziś około 200 tysięcy dzieci służących w armii.

W południowych Indiach znajduje się ponad 800 fabryk fajerwerków, skąd sztuczne ognie trafiają do odbiorców na całym świecie. W indyjskich fabrykach zatrudnione są głównie dzieci. Przynajmniej tak było do pewnego momentu, kiedy nowe przepisy zakazały zatrudniania nieletnich w przemyśle niebezpiecznym. To, rzecz jasna, nie rozwiązało problemu, bo teraz dzieci przy wytwarzaniu fajerwerków pracują głównie we własnych domach, gdzie już absolutnie nikt nie dba o jakiekolwiek procedury bezpieczeństwa.

Amerykańskie prawo kategorycznie zabrania sprzedaży dzieciom papierosów i podobnych wyrobów. Nie zabrania jednak pracy na plantacjach tytoniu. Dziecięca praca na polach, wśród szkodliwych oparów, powszechna jest nie tylko w krajach trzeciego świata, ale również właśnie w Stanach Zjednoczonych – głównie w Kentucky, Tennessee, Karolinie Północnej czy Virginii, skąd surowce czerpie większość amerykańskich producentów papierosów.

Całe życie w poszukiwaniu złota? Brzmi jak sen. Chyba że… jest się tanzańskim dzieckiem, które haruje w pocie czoła, w zamian otrzymując grosze ledwo wystarczające na utrzymanie rodziny. Edukacja i służba zdrowia? To zbytki. Dziecięce zmiany w kopalniach złota w Tanzanii przekraczają często 24 godziny. Nieletni pracują bez wytchnienia, bo częstokroć są jedynymi żywicielami rodziny, a każda praca – choćby nawet tak makabryczna jak ta w kopalniach – jest tam nomen omen na wagę złota.

Mimo że podobno wszystkie dzieci są z początku niewinne, gangsterem można się urodzić. Przynajmniej w Japonii. Tak wynika bowiem z relacji Shoko Tendo, córki jednego z bossów Yakuzy, która ośmieliła się opublikować autobiografię. Zdradziła wtedy, jak w japońskim podziemiu traktowane są dzieci. Dziewczynki regularnie są bite i wykorzystywane, podczas gdy chłopcy od najmłodszych lat kształceni są w "gangsterskiej sztuce", bardzo szybko przechodząc od nauki do prawdziwej "pracy w terenie". Najwyraźniej taki system sprawdza się najlepiej, bo początki Yakuzy sięgają XVII wieku, a mimo to klika ma się dobrze. Prawie jak KK.

I znowu Indie, gdzie w teorii wykorzystywanie pracy dzieci jest zabronione, w praktyce zaś jest bardzo powszechne. Zwłaszcza w niektórych regionach. W Uttar Pradesh, gdzie znajduje się mnóstwo hut szkła, zatrudniane są nawet najmniejsze dzieci, które w nieludzkich warunkach produkują szklane koraliki zamieniane później w kolorowe bransoletki dla spragnionych blichtru turystów. Rodzice posyłają dzieci do pracy, bo widzą w tym jedyny sposób do przeżycia, lokalne władze są w zmowie z właścicielami fabryk, a dzieci… prędzej czy później nabawiają się poważnych problemów z oddychaniem i umierają. Tak w Indiach walczy się z przeludnieniem.